τσουνάμι στην Κρήτη

Σε πλήρη εξέλιξη βρίσκεται η προετοιμασία για την πανευρωπαϊκή άσκηση πολιτικής προστασίας «Ποδειδών» που συντονίζεται από την Αποκεντρωμένη Διοίκηση Κρήτης (Δ/νση Πολιτικής Προστασίας), για τον προσεχή Οκτώβριο.

Η άσκηση υποστηρίζεται από το συγχρηματοδοτούμενο από την Ευρωπαϊκή Επιτροπή (ΕΕ) έργο«Εarthquake followed by Tsunami in the Mediterranean Sea» και θα συμμετέχουν εθελοντικές οργανώσεις και εθνικές αρχές Πολιτικής Προστασίας από την Ελλάδα, την Γαλλία και την Κύπρο....

Αφορά την ανάπτυξη και επέμβαση δυνάμεων, καθώς και την ενσωμάτωση βοήθειας σε προσωπικό και εξοπλισμό από την ΕΕ μέσω ενεργοποίησης του Ευρωπαϊκού Μηχανισμού Πολιτικής Προστασίας, σε μια ακραία φυσική καταστροφή από σεισμό που στη συνέχεια προκαλεί ένα σαρωτικό κύμα τσουνάμι.

Το Ίδρυμα Τεχνολογίας και Έρευνας (ΙΤΕ) συμμετέχει στο έργο με δύο από τα επτά ερευνητικά ινστιτούτα του: το Ινστιτούτο Πληροφορικής (ΙΠ-ΙΤΕ) και το Ινστιτούτο Υπολογιστικών Μαθηματικών (ΙΥΜ-ΙΤΕ). Η συμμετοχή του ΙΠ-ΙΤΕ αφορά κύρια στην εφαρμογή και αξιολόγηση υπηρεσιών πληροφορικής και τηλεπικοινωνιών στην διαχείριση καταστροφών.

Το ΙΥΜ-ΙΤΕ έχει κύρια υποχρέωση τη σύνθεση ενός υποθετικού σεναρίου ακραίας καταστροφής από σεισμό και τσουνάμι και την εκτίμηση της επικινδυνότητας του. Τα σενάρια που χρησιμοποιήθηκαν για την προσομοίωση στηρίζονται σε διαφορετικές εκδοχές της σεισμολογίας για το σεισμό του 365 μ.Χ., που έγινε στο ελληνικό τόξο δυτικά της Κρήτης που προκάλεσε ένα καταστροφικό κύμα τσουνάμι.

Ιστορικές πήγες αναφέρουν ότι ο συγκεκριμένος σεισμός προκάλεσε μεγάλες καταστροφές, τις οποίες επαληθεύουν σύγχρονες σεισμολογικές/ γεωλογικές μελέτες. Προκάλεσε, εκτός των καταστροφών, και σημαντικά γεωλογικά φαινόμενα, εμφανή στα δυτικά παράλια του νομού Χανίων, όπως π.χ. στο αρχαίο λιμάνι της Φαλάσαρνας (Πατρίς, ειδική έκδοση «Οι σεισμοί στη Κρήτη», Ιούλιος 2008).

Η άσκηση «ΠΟΣΕΙΔΩΝ» καινοτομεί σε ευρωπαϊκό επίπεδο, καθώς με την στήριξη και την τεχνογνωσία του ΙΥΜ-ΙΤΕ, η επιστημονική ανάλυση επικινδυνότητας γίνεται για πρώτη φορά αναπόσπαστο κομμάτι μιας πανευρωπαϊκής άσκησης ετοιμότητας.

Η προσομοίωση του σεισμού, από τις πληροφορίες που υπάρχουν στη βιβλιογραφία, προσομοιώνει κατάλληλα την μετακίνηση των τεκτονικών πλακών μέσα στη επιλεγμένη περιοχή ως περιοχή διάρρηξης, και υπολογίζει την παραμόρφωση του πυθμένα (αρχική συνθήκη) που δημιουργεί το κύμα τσουνάμι. Το λογισμικό που χρησιμοποιείται εκτελεί μια «πλήρη» προσομοίωση του κύματος.

Μας δείχνει, δηλαδή, πως δημιουργείται το αρχικό κύμα, πως στη συνέχεια αυτό διαδίδεται στη θάλασσα και τέλος πως αναρριχάται στην ακτή. Στο συγκεκριμένο έργο συμμετέχει και ο Καθηγητής φυσικών καταστροφών κ. Κώστας Συνολάκης (πρόεδρος ΔΣ ΕΛΚΕΘΕ), ο οποίος είναι ένας από τους πρωτεργάτες για την ανάπτυξη του λογισμικού αναπαράστασης του κύματος τσουνάμι που χρησιμοποιείται.

Η συγκεκριμένη, «πλήρης» αναπαράσταση ενός κύματος τσουνάμι ανάλογου αυτού που προήλθε από το σεισμό του 365 μ.Χ. και η ανάλυση της επικινδυνότητας του, θα είναι και η πρώτη απ’ όσο γνωρίζομε στη βιβλιογραφία. Συνεπώς η σύνθεση του επιστημονικού σεναρίου αυτού για τους σκοπούς της άσκησης, έχει και σημαντικό ερευνητικό ενδιαφέρον.

Δείτε εδώ αναπαράσταση του πλημμυρικού κύματος από τη ρήξη του φράγματος στην περιοχή Malpasset της Ν. Γαλλίας, το 1959, που έφτασε μέχρι το Frejus στην Κυανή Ακτή

Παρόλη την αλλαγή της ακτογραμμής με τη διάβρωση, αλλά και τις ανθρωπογενείς παρεμβάσεις, θα έχομε μια καλή «ποιοτική» περιγραφή για το πώς είχε συμπεριφερθεί τότε το κύμα τσουνάμι.

Σημαντική στο όλο έργο, είναι η προσφορά της βαθυμετρίας γύρω από την Κρήτη, από την Υδρογραφική Υπηρεσία του Πολεμικού Ναυτικού. Έτσι στην προσομοίωση που επιχειρούμε, το διαδιδόμενο κύμα που θα δημιουργήσουμε στον υπολογιστή «θα γνωρίζει ακριβώς πάνω από τι βυθό προχωρά και έτσι θα προσαρμόζει την συμπεριφορά του σε αυτή του πραγματικού κύματος που είχε προκαλέσει ο σεισμός».

Να σημειωθεί ότι σε συνεργασία με τον καθηγητή κ. Συνολάκη και τον κ. Α. Δελή, Επίκουρο Καθ. Υπολογιστικής Ρευστομηχανικής, έχει αναπτυχθεί ένα νέο λογισμικό με εξειδίκευση στη διαχείριση κλειστής θάλασσας με νησιά.

Το συγκεκριμένο λογισμικό, με χρήση κατάλληλων αρχικών συνθηκών, δηλ. των συνθηκών που δημιουργούν το κύμα, αναπαριστά αποτελεσματικά και άλλα πλημμυρικά κύματα, όπως από τη ρήξη φραγμάτων ή από την μετεωρολογική παλίρροια.

Στην όλη αυτή προσπάθεια σημαντική είναι η συμβολή των μεταπτυχιακών φοιτητών (Γ. Αλεξανδράκης, Β. Φλουρή, Μ. Καζολέα, Ν. Καλλιγέρης) στην χρήση/ ανάπτυξη των σχετικών λογισμικών, στην εκτέλεση των σεναρίων και την οπτική παρουσίαση των αποτελεσμάτων.

econews