Αυτή είναι η εικόνα που παρουσιάζει σήμερα το Γυαλί, το μικροσκοπικό νησάκι των Δωδεκανήσων που από μνημείο της παγκόσμιας γεωφυσικής ιστορίας έχει μετατραπεί σε παγκόσμιο κέντρο για την παραγωγή ενός από τα πιο σημαντικά ορυκτά βιομηχανικής χρήσης, τη γνωστή μας ελαφρόπετρα.
Αν και η εξορυκτική δραστηριότητα διατηρεί από τη δεκαετία του 1950 πρωταγωνιστικό ρόλο στην οικονομία των γύρω νησιών - και κυρίως της Νισύρου, έχει αφήσει ανεξίτηλα σημάδια στο μοναδικό περιβάλλον του ηφαιστειογενούς νησιού. Πλέον, όμως, η οικονομική εκμετάλλευση του ορυκτού πλούτου δείχνει να συμβαδίζει με τις προσπάθειες για την αποκατάσταση του περιβάλλοντος.
Ηδη, τα τελευταία πέντε χρόνια, γίνονται δενδροφυτεύσεις στις περιοχές του Γυαλιού όπου έχουν στερέψει τα αξιοποιήσιμα κοιτάσματα ελαφρόπετρας, ενώ έχει εγκατασταθεί ειδικό φυτώριο, όπου καλλιεργούνται χιλιάδες δένδρα, τα οποία ανήκουν στα ενδημικά είδη του νησιού.
Είναι μια διαδικασία που υπόσχεται να προστατεύσει το νησί, ώστε το Γυαλί να διατηρήσει τον ξεχωριστό γεωφυσικό χαρακτήρα του και για τους αιώνες που θα έλθουν, όταν τα αποθέματα ελαφρόπετρας θα έχουν πια στερέψει οριστικά.
«Τα τελευταία χρόνια έχουν φυτευτεί γύρω στα 5.000 δένδρα σε διάφορα σημεία γύρω από το κεντρικό ορυχείο. Κάνουμε ό,τι είναι δυνατόν, αλλά και ό,τι προβλέπεται από τους νόμους για την περιβαλλοντική αποκατάσταση του νησιού», δηλώνει εκπρόσωπος της εταιρίας ΛΑΒΑ Α.Ε., θυγατρική της γαλλικής Lafarge, που εκμεταλλεύεται τα κοιτάσματα του νησιού.
Το μεγαλύτερο ορυχείο
Με παραγωγική δυνατότητα που φτάνει το 1 εκατομμύριο τόνους κάθε χρόνο, το Γυαλί είναι το μεγαλύτερο ορυχείο ελαφρόπετρας σε ολόκληρο τον κόσμο. Εκτός αυτού, όμως, θεωρείται και το καλύτερο παγκοσμίως.
«Η ελαφρόπετρα του Γυαλιού είναι η καλύτερη παγκοσμίως. Η ποιότητά της δεν συναντάται πουθενά αλλού στον κόσμο και η μόνη ελαφρόπετρα που συναγωνίζεται την ελληνική είναι αυτή που εξορύσσεται στο νησί Λίπαρι της Ιταλίας. Αυτοί οι δύο τύποι ελαφρόπετρας, του Γυαλιού και του Λίπαρι, είναι οι πιο περιζήτητοι», δηλώνει ο Γιώργος Βουγιουκαλάκης, ηφαιστειολόγος, ερευνητής του Ινστιτούτου Γεωλογικών και Μεταλλευτικών Ερευνών.
Αιτία για την ύπαρξη των πλούσιων κοιτασμάτων κίσηρης, όπως είναι η επιστημονική ονομασία της ελαφρόπετρας, είναι το ηφαιστειακό ολοκαύτωμα που εκτυλίχθηκε στην περιοχή των Δωδεκανήσων πριν από περίπου 200.000 χρόνια. Η ηφαιστειακή δραστηριότητα γέννησε το μικρό νησάκι των 5 τετραγωνικών χιλιομέτρων, ενώ η λάβα που διέρρευσε σχημάτισε τα μοναδικά πετρώματα του Γυαλιού.
Με το πέρασμα των χρόνων, τα πετρώματα απέκτησαν βλάστηση, κυρίως κέδρους και άλλα θαμνοειδή. Η ηλικία των δενδρυλλίων μετράται σε τουλάχιστον τρεις χιλιετίες και η φυσική τους αξία είναι τόσο σημαντική, ώστε το Γυαλί σήμερα να έχει κηρυχθεί Τοπίο Φυσικού Κάλλους και περιοχή Natura 2000.
«Εξαφάνιση»
Σύμφωνα με εκτιμήσεις των επιστημόνων, τα κοιτάσματα ελαφρόπετρας στο Γυαλί έχουν ακόμα γύρω στα 100 χρόνια ζωής. «Η περιοχή είναι τόσο πλούσια που μπορεί να υποστηρίξει ορυχεία για ακόμα έναν αιώνα. Κοιτάσματα υπάρχουν ακόμα και κάτω από την επιφάνεια της θάλασσας», λέει ο ερευνητής του ΙΓΜΕ, Γ. Βουγιουκαλάκης.
Ωστόσο, η αλήθεια είναι πως η ένταση της εξορυκτικής δραστηριότητας έχει αλλάξει οριστικά την εικόνα του Γυαλιού. Το βορειανατολικό σημείο του νησιού, όπου βρίσκεται ο ένας λόφος, μοιάζει ανέγγιχτο. Ο νοτιοδυτικός λόφος όμως, στην ουσία σήμερα δεν υπάρχει.
«Την τελευταία πενταετία σκάφτηκε και η κορυφή του λόφου, ο οποίος στην ουσία εξαφανίστηκε. Για κάποιον που ξέρει την περιοχή, η διαφορά είναι κάτι παραπάνω από έντονη», επισημαίνει ο Γ. Βουγιουκαλάκης.
«Δεν υπάρχει κανένας από τους κατοίκους στη Νίσυρο που να θέλει να κλείσει το ορυχείο», δηλώνει από την πλευρά του ο Νίκος Καρακωνσταντίνου, δήμαρχος του νησιού, όπου ανήκει διοικητικά το Γυαλί. «Τα ορυχεία δίνουν δουλειά στους Νισυριώτες, ενώ πολύ σημαντικό είναι το ανταποδοτικό μίσθωμα που δίνει η εταιρεία.
Με αυτά τα λεφτά μπορέσαμε και κρατήσαμε τον κόσμο μας στο νησί, καθώς αποκτήσαμε υποδομές, όπως δρόμους και ιατρικό εξοπλισμό, εδώ και πολλές δεκαετίες», προσθέτει ο δήμαρχος Νισύρου.
«Χρυσάφι» η ελαφρόπετρα για την παγκόσμια βιομηχανία
Σε ένα από τα πιο περιζήτητα βιομηχανικά ορυκτά έχει εξελιχθεί η... ταπεινή ελαφρόπετρα, την οποία οι νησιώτισσες χρησιμοποιούσαν τα παλαιά χρόνια για το πλύσιμο ρούχων.
Η πορώδης κατασκευή της της δίνει ηχοαπορροφητικές και θερμομονωτικές ιδιότητες, με αποτέλεσμα να αξιοποιείται ως δομικό υλικό στον κλάδο των κατασκευών, ενώ την τελευταία δεκαετία χρησιμοποιείται και για την παρασκευή καλλυντικών.
Την τελευταία διετία, πάντως, η ανακάλυψη νέων κοιτασμάτων στον κόσμο έχει μειώσει την τιμή της. Αποτέλεσμα είναι η συγκράτηση της παραγωγής του Γυαλιού, η οποία έχει μειωθεί στους 400.000 τόνους ετησίως, από 900.000 τα προηγούμενα χρόνια.
ΤΟΥ ΑΛΕΞΑΝΔΡΟΥ ΚΟΝΤΗ
real.gr
Δεν υπάρχουν σχόλια:
Δημοσίευση σχολίου