Εφημερίδες: Πτώση χωρίς προηγούμενο...

Ο μέσος όρος των κυκλοφοριών των εφημερίδων το 2010 έπεσε στο 1,7 εκ. φύλλα, αριθμός που δεν έχει προηγούμενο στη διάρκεια της τελευταίας δεκαετίας (η αμέσως χειρότερη χρονιά ήταν το 2003, με 1,9 εκ. φύλλα, ενώ η καλύτερη ήταν το 2005 με 2,35 εκ. φύλλα).

Η χωρίς προηγούμενο αυτή πτώση των κυκλοφοριών συνδέεται άρρηκτα με τη διεθνή και την ελληνική κρίση. Εντούτοις η συνδυασμένη αυτή κρίση δεν αποτελεί τη μοναδική αιτία της πτώσης. Υπάρχουν και άλλοι λόγοι περισσότερο μακροχρόνιοι, οι οποίοι ερμηνεύουν την πορεία αυτή και δεν προοιωνίζουν δυστυχώς ένα καλύτερο μέλλον.
Η εξέλιξη του Διαδικτύου και η απώλεια του νεανικού κοινού, με την έννοια ότι...
 το μεγαλύτερο μέρος του δεν διαβάζει καθόλου, ούτε καν περιστασιακά εφημερίδες, είναι ίσως ο σοβαρότερος λόγος μακροχρόνιας συρρίκνωσης των κυκλοφοριών. Ταυτόχρονα η επένδυση των εφημερίδων στις προσφορές, οι οποίες συνεχίζονται ακόμα και σήμερα εν μέσω βαθιάς κρίσης, μείωσε τη σημασία του κυρίως προϊόντος και αποδυνάμωσε τη σχέση «εφημερίδας - αναγνώστη».
Η σχέση αυτή -όπως έχουμε αναφέρει και στο παρελθόν- αποτελεί την καρδιά για τη μακροχρόνια πορεία και προοπτική μιας εφημερίδας. Ο τακτικός αναγνώστης βλέπει και ερμηνεύει τον κόσμο μέσα από την εφημερίδα του και αυτό αποτελεί σήμερα περισσότερο παρά ποτέ το κύριο ανταγωνιστικό πλεονέκτημα των εφημερίδων, καθώς οι πληροφορίες κυκλοφορούν πλέον άφθονες και δωρεάν, μέσα από την Τηλεόραση, το Ραδιόφωνο και το Διαδίκτυο. Δεν υπάρχει συνεπώς κανένας λόγος για να διαβάζει κανείς εφημερίδα, αν αυτή δεν μπορεί να λειτουργήσει ως ερμηνευτικό εργαλείο του σύνθετου κόσμου που υπάρχει γύρω μας και ως μέρος της ταυτότητας και προσωπικότητας του πολίτη.
Η πολύ σοβαρή αυτή πλευρά του Τύπου έχει όμως και αυστηρές απαιτήσεις. Απαιτεί μακροχρόνια συνέπεια και συνέχεια στις απόψεις, πλήττεται θανάσιμα από τον λαϊκισμό, ο οποίος, όπως και το ψέμα έχει «κοντά ποδάρια». Πλήττεται επίσης από τις προφανείς σχέσεις μεταξύ των συμφερόντων των ιδιοκτητών και της γραμμής των εφημερίδων, είτε τα συμφέροντα αυτά συνδέονται με την περίφημη «διαπλοκή», είτε με την εκτέλεση δημοσιογραφικών «συμβολαίων», με στοχευμένες ή επιλεκτικές επιθέσεις.
Πλήττεται τέλος όπως προαναφέραμε από τις προσφορές, οι οποίες εθίζουν τον αναγνώστη να αντιμετωπίζει τις -πολύ σημαντικές- εβδομαδιαίες εκδόσεις, ως μεταφορείς άλλων προϊόντων και τον συνηθίζει να μετακινείται από έκδοση σε έκδοση ανάλογα με το dvd ή την άλλου είδους προσφορά της εβδομάδας. Οι αναγνώστες «γυρολόγοι», είναι πολύ ευκολότερο να χαθούν σε μια εποχή οικονομικών δυσκολιών. Και αυτό ακριβώς άρχισε να συμβαίνει μόλις ξεκίνησε η κρίση και συνεχίζεται χωρίς διακοπή μέχρι και σήμερα.
Πότε θα έρθει το τέλος της πτώσης των κυκλοφοριών; Η απάντηση στο ερώτημα αυτό δεν έχει ακόμα δοθεί. Η οικονομική πλευρά της κρίσης άλλωστε, από πλευράς μείωσης των εισοδημάτων δεν έχει ακόμα κορυφωθεί. Θα υπάρξει μια πρόσθετη μείωση του διαθεσίμου εισοδήματος, κατά 5% τουλάχιστον στα επόμενα δύο χρόνια, πριν φτάσουμε στο κατώτερο σημείο. Ταυτόχρονα το ίδιο το προσφερόμενο προϊόν, λόγω των περικοπών και των απολύσεων εκ των πραγμάτων υποβαθμίζεται, κάτι που ακόμα δεν έχει πλήρως απεικονιστεί -λόγω των δυνάμεων της αδράνειας- στις κυκλοφορίες, ενώ η διαφημιστική δαπάνη, η δραματική πτώση της οποίας πιέζει ασφυκτικά τις εφημερίδες, δεν έχει ούτε αυτή σταθεροποιηθεί, ή αρχίσει να ανακάμπτει.
Αν σε όλα αυτά προσθέσει κανείς ότι ούτε στην Ελλάδα, ούτε και διεθνώς έχει υπάρξει κάποια μαγική συνταγή που να προστατεύει τον Τύπο από τη μακροχρόνια σταδιακή φθορά, που οφείλεται στην ανάπτυξη του Διαδικτύου, αντιλαμβάνεται ότι υπάρχει πολύς δρόμος ακόμα μέχρι τη σταθεροποίηση και την οικοδόμηση -μέσα από τις εμπειρίες της κρίσης- μιας νέας σταθερής και περισσότερο ουσιαστικής σχέσης μεταξύ του αναγνώστη και των εφημερίδων που θα έχουν απομείνει.


press-gr