α. Η προσκόλληση του αστικού πολιτισμού στην ιδιοκτησία, στηνεξουσία και στην κοινωνική ελίτ. Αυτό έγινε κατά παρέκκλιση του θεμελιώδους οράματος και της ανθρωπολογικής προσέγγισης που αναπτύχθηκε στην αφετηριακότητα των αστικών επαναστάσεων, όπως είναι η Επανάσταση της Αμερικάνικης Ανεξαρτησίας και η Γαλλική Επανάσταση. ..
Είναι ενδεικτική η στάση του εμπνευστή της Γαλλικής Επανάστασης Ζαν Ζακ Ρουσσώ για την ιδιοκτησία:
«Είναι η εμπράγματη και όχι η ανθρώπινη σχέση που προκαλεί τον πόλεμο, και καθώς η εμπόλεμη κατάσταση δεν μπορεί να προκύψει από απλές προσωπικές σχέσεις, αλλά μόνον από σχέσεις ιδιοκτησίας, ο ιδιωτικός πόλεμος ή του ανθρώπου με τον άνθρωπο, δεν μπορεί να υπάρξει ούτε στη φυσική κατάσταση, όπου δεν υπάρχει σταθερή ιδιοκτησία, ούτε στην κοινωνική κατάσταση, όπου τα πάντα υπάγονται στην αρχή των νόμων» [1]
β. Η γενεσιουργός δυναμική ενσωμάτωσης του αστικού πολιτισμού μέσω της αγοράς. Αυτό περιλαμβάνει επίσης και την πολιτισμική αγορά στο βαθμό που πυροδοτεί τον μαζικό πολιτισμό. Εδώ ο άνθρωπος ανέδειξε ολοκληρωμένα ένα πεδίο υλιστικών αξιών και ένα ανθρωπολογικό υπόβαθρο αλλοτρίωσης και άρνησης της νοηματοδότησης της ζωής.
Αυτό ίσχυε επίσης τόσο για τους στοχαστές που εκφράστηκαν πριν όσο και μετά τον Δεύτερο Παγκόσμιο Πόλεμο και που τοποθετήθηκαν -ακόμη και προοδευτικά- αποφεύγοντας την συστημική διεξοδικότητα σκέψης και την ανθρωπολογική υπερβατικότητα.
γ. Η έντονη σύνδεση του αστικού πολιτισμού με το κράτος-έθνος. Το βασικό χαρακτηριστικό που εκφράστηκε ήταν η αίσθηση εθνικής υπεροχής και η ρατσιστική πολιτική αντίληψη και πρακτική, η αποικιοκρατική συλλογιστική, οι στρατιωτικές συρράξεις που υποκινούνται από οικονομικά συμφέροντα κλπ. Το δίλλημα είναι σαφές:
«Αν, αντί να δούμε την ιστορία σαν πρόοδο από ενότητα σε μεγαλύτερη ενότητα, συνταιριασμένη με μεγέθυνση και της ελευθερίας, τη δούμε σαν μια ευκαιρία ή δυνατότητα για νέο χωρισμό και κυριαρχία στους άλλους, τι άλλο μπορούμε να αναμένουμε από πόλεμο και καταστροφή» [2]
Αυτό είχε ως αποτέλεσμα την ιστορική και γεωγραφική ολοκλήρωση της ελλοχεύουσας ανθρώπινης χωριστικότητας.
Η χωριστικότητα διαβρώνει τον εκφραστή της. Το ίδιο συμβαίνει και με την υιοθέτηση της χωριστικότητας από τον αστικό πολιτισμό. Η αναγόρευση από τον αστικό πολιτισμό ως υπέρτατες αξίες την αγάπη του χρήματος, του εθνικισμού και της εξουσίας έχουν ως συνέπεια την συστημική αυτοκαταστροφή του. Η επιδεινούμενη περιβαλλοντική, οικονομική και γεωπολιτική παγκόσμια κρίση που βιώνουμε είναι οι μάρτυρες της συστημικής κρίσης του αστικού πολιτισμού.
Ζούμε μια εποχή που καλούμαστε να στοχαστούμε εναλλακτικές προτάσεις που να συνθέτουν την μακρόχρονη ανθρώπινη εμπειρία και θεωρία και που να αναγνωρίζει ολόκληρη την ανθρώπινη φύση, τόσο την ιδιοτελή που ανέλυσε η ψυχανάλυση όσο και την υπερβατική. Όσο δεν λαμβάνεται υπόψη ο ανθρωπολογικός παράγοντας στο σύνολό του, τόσο θα υπονομεύονται τα οποιαδήποτε σχέδια για ένα καλύτερο κόσμο, καθώς οι άνθρωποι θα εξακολουθούν να βρίσκουν νέες διεξόδους έκφρασης της «σκιάς» τους. [3]
Αναφορές
[1] Ρουσσώ Ζαν Ζακ, 2004, Το Kοινωνικό Συμβόλαιο, εκδόσεις Πόλις, σελ. 56
[2] Παρασκευουλάκος Ιωάννης, Το Αύριο των Εθνών, 11 Oκτωβρίου 2010
[3] Carl Jung, 1990, “Το Aρχέτυπο του Oλοκληρωτισμού”, εκδόσεις Σπαγείρια
«Όλοι κλείνουμε μέσα μας έναν –στατιστικό- εγκληματία, όπως και έναν αντίστοιχο τρελό ή άγιο», «μια σκιά», μια «πανίσχυρη τάση για κυριαρχία», «βλέπουμε στον αντίπαλο, τα δικά μας σφάλματα μεγαλωμένα σε απίστευτο βαθμό», «κάθε άνθρωπος έχει χρέος να συνειδητοποιήσει και να μάθει να χειρίζεται» την σκιά του. Αυτό «είναι ένα πολύ δύσκολο έργο που απαιτεί μεγάλο βαθμό ηθικής ευθύνης. Σχετικά ελάχιστα άτομα μόνο είναι ικανά για μια τέτοια επίτευξη και αυτά δεν είναι πολιτικοί, αλλά οι ηθικοί ηγέτες της ανθρωπότητας. Η συντήρηση και η μεγαλύτερη ανάπτυξη του πολιτισμού στηρίζεται σε αυτά τα άτομα»
[1] Ρουσσώ Ζαν Ζακ, 2004, Το Kοινωνικό Συμβόλαιο, εκδόσεις Πόλις, σελ. 56
[2] Παρασκευουλάκος Ιωάννης, Το Αύριο των Εθνών, 11 Oκτωβρίου 2010
[3] Carl Jung, 1990, “Το Aρχέτυπο του Oλοκληρωτισμού”, εκδόσεις Σπαγείρια
«Όλοι κλείνουμε μέσα μας έναν –στατιστικό- εγκληματία, όπως και έναν αντίστοιχο τρελό ή άγιο», «μια σκιά», μια «πανίσχυρη τάση για κυριαρχία», «βλέπουμε στον αντίπαλο, τα δικά μας σφάλματα μεγαλωμένα σε απίστευτο βαθμό», «κάθε άνθρωπος έχει χρέος να συνειδητοποιήσει και να μάθει να χειρίζεται» την σκιά του. Αυτό «είναι ένα πολύ δύσκολο έργο που απαιτεί μεγάλο βαθμό ηθικής ευθύνης. Σχετικά ελάχιστα άτομα μόνο είναι ικανά για μια τέτοια επίτευξη και αυτά δεν είναι πολιτικοί, αλλά οι ηθικοί ηγέτες της ανθρωπότητας. Η συντήρηση και η μεγαλύτερη ανάπτυξη του πολιτισμού στηρίζεται σε αυτά τα άτομα»
Δεν υπάρχουν σχόλια:
Δημοσίευση σχολίου